Tweede generatie

Matthias Dukker & Catharina Margaretha Willeke

Familienaam	Voornamen	Betr.	Doop	Locatie	Begrafenis/overlijden	Locatie
Dukker	Barend	vdr	omstreeks 1716		24 maart 1797	Delft
Houtkamp	Marij	mdr	omstreeks 1718		26 november 1790	Naaldwijk
Dukker	Matthias	hfd	15 oktober 1750	Poeldijk	28 februari 1804	Delft
Willeke [1]	Catharina	vr.	omstreeks 1753	Hannover [2]	18 april 1828	Delft
Dukker	Maria	dr	21 augustus 1779 [3]	Delft	31 januari 1785	Delft
Dukker	Gerardus	zn	8 februari 1781 [4]	Delft	8 februari 1829	Delft
Dukker	Bernardus	zn	4 oktober 1782 [5]	Delft	3 november 1848	Delft
Dukker	Cornelius	zn	22 juni 1785 [6]	Delft
Dukker	Maria	dr	4 juni 1788 [7]	Delft	4 april 1831	Delft
Dukker	Margarita	dr	23 maart 1791 [8]	Delft	25 december 1884	Delft
Dukker	Catharina	dr	11 juni 1794 [9]	Delft	3 oktober 1873	Delft
Dukker	Anna Maria	dr	15 november 1796 [10]	Delft	17 maart 1800	Delft

Catharina Margaretha Willeke (dochter van Gerardus Wilke) woont, net als Catharina Bergman (de latere echtgenote van Bernardus), op ’t Zuijdeijnde buiten de Ketelpoort wanneer Matthias haar leert kennen.

Daags voor dat Matthias in ondertrouw gaat, vertrekt Matthias naar Rijswijk [11]. Hij verzoekt hiertoe aan Naaldwijk om een akte van indemniteit [12]. Hij betaalt zo wel aan Rijkswijk [13] als aan Delft ƒ 3,- als belasting op het trouwen.

Als er belasting op het trouwen werd geheven, wat in sommige perioden in een aantal provincies het geval was, was iedereen, ongeacht zijn geloof, in principe belastingplichtig. De belasting werd geheven op basis van ‘gegoedheid’, het bezit. Er waren speciale ambtenaren voor de inning van deze belasting. (“Stamboomonderzoek”, CBG 1998)

Het voorgenomen huwelijk van Matthias Ducker en Catharina Margaretha Willeke wordt op 18 oktober 1778 eveneens te Naaldwijk afgekondigd.

Een voorgenomen huwelijk werd afgekondigd. Zo kregen dorps- of stadsgenoten de gelegenheid bezwaren aan te tekenen, bijvoorbeeld omdat iemand al getrouwd was of omdat bruid of bruidegom al eerder een trouwbelofte had gedaan aan iemand anders. Waren deze bezwaren er niet, dan kon het huwelijk gesloten worden.
(“Stamboomonderzoek”, CBG 1998)

Matthias [14] en Catharina trouwen op 8 november 1778 te Delft [15] op ‘t Raadhuis. Zij gaan in Delft [16] wonen. Zij wonen onder meer aan de Oude Langendijk, de Dronkensteeg [17] en de Jacob Gerritsestraat [18]. Matthias en Willeke hebben het niet slecht en zijn eigenaren van een woning aan de Vooromme aenden Ouden Langendijck en de woning aan de Jacob Gerritsestraat, westsijde tot de Molsteech. Het bedrag dat als verponding aan Delft wordt betaald bedraagt al snel ƒ 15,-.

Verponding was de term waarmee vanaf de zestiende eeuw in Holland de onroerendgoedbelasting (die voor rekening kwam van de eigenaren) werd aangeduid. De verponding was een gewestelijke belasting die plaatselijk werd geïnd, met extra opstuivers voor de stad.
(“Op zoek naar huis, straat of buurt”, Kees van der Wiel 2000)

Alle kinderen worden rooms-katholiek [19] gedoopt. Op 28 februari 1804 wordt ter plaatse van de Oude Kerk te Delft ene Matthijs [20] Dukkers begraven. Na het overlijden van Matthias werkt Catharina als winkelierster [21] en als tapster [22]. Weduwe Catharina Margaretha Willeke overlijdt in 1828 op 74-jarige leeftijd te Delft.

Over de kinderen is het volgende bekend:

1. Maria: Op 31 januari 1785 wordt ‘een baarkind [23] van Mattijs Ducker’ te Delft (Oude Kerk) begraven.

2. Gerardus: zie verder Gerardus Dukker & Anna Maria Verbeek

3. Bernardus:

Familienaam	Voornamen	Betr.	Doop	Locatie	Overlijden	Locatie
Dukker	Bernardus	hfd	4 oktober 1782	Delft	3 november 1848	Delft
Hoes	Johanna	vr.	omstreeks 1783	Wateringen	5 juli 1829	Delft
Broek, van den	Clasina Joänna	2e vr.	6 september 1806	Delft	14 mei 1881	Delft

Bernardus trouwt met Johanna Hoes (dochter van Johannes Hoes en Maria Lovenvos) op 29 april 1810 te Delft [24]. Beiden zijn rooms-katholiek. Bernardus woont in de Jacob Gerritsestraat. Johanna Hoes sterft op 46-jarige leeftijd [25].
Twee jaar na het overlijden van Johanna Hoes hertrouwt Bernardus op 48-jarige leeftijd met de 24 jaar jongere Clasina Joänna van den Broek (dochter van Joannes van den Broek, schippersknecht, en Joanna Duyvenstein). Het huwelijk vindt plaats op 13 juli 1831 te Delft. Clasina is winkelierster. Bernardus is koopman in aardappelen. Uit beide huwelijken komen geen kinderen voort.

4. Cornelius Christianus: Hij is vanaf 1800 militair.
Nederland heeft niet altijd een eigen leger gehad. In de tijd van de Republiek der Verenigde Nederlanden - vóór 1795 - werd gebruik gemaakt van huurtroepen. Pas in de 'Bataafs- Franse tijd' (1795-1813) werd de dienstplicht ingevoerd. In de jaren 1810-1813 was Nederland ingelijfd bij Frankrijk. Nederlandse militairen waren in die korte periode dus in dienst bij het Franse leger. In 1813 werd Nederland weer zelfstandig met een eigen "nationale militie". Naast de dienstplichtigen in de National Militie was er een staand leger met beroepssoldaten. In principe bestaat er dienstplicht voor iedere mannelijke ingezetene in Nederland. Door een lotingssysteem werd er bepaald wie er het leger in moest en wie niet. Was men ingeloot maar wilde men niet in dienst, dan was het mogelijk de dienstplicht door een ander te laten vervullen: een remplaçant (plaatsvervanger). Ook kon men zijn plaats laten innemen door iemand die niet was ingeloot: een nummerwisselaar.

(www.nationaalarchief.nl)

In 1815 en 1819 neemt hij de plaats in van een tweetal anderen die worden opgeroepen. Mei 1815 wordt hij fuselier bij het 9e regiment infanterie. Hij blijft in het leger tot 23 januari 1826. Hij is 5 voet en 7 duim (circa 1,75 m) lang en heeft blauwe ogen, een spitse neus en bruin haar.

5. Maria

Familienaam	Voornamen	Betr.	Doop/Geboorte	Locatie	Overlijden	Locatie
Kroon	Wilhelmus	hfd	29 april 1786	Schiedam	14 april 1855	Delft
Dukker	Maria	vr.	4 juni 1788	Delft	4 april 1831	Delft
Kroon	Maria	dr	omstreeks 1815	Rijswijk	23 september 1826	Delft
Kroon	Walter Wilhelmus	zn	17 mei 1818	Delft	26 mei 1818	Delft
Kroon	Matthijs	zn	17 mei 1818	Delft	25 april 1912	Delft
Kroon	Walter Wilhelmus	zn	9 oktober 1821	Delft	2 december 1821	Delft
Kroon	Catharina	dr	9 mei 1824	Delft

Maria trouwt met Wilhelmus Kroon (zoon van Wander Kroon en Maria Boomers, naaister) op 10 mei 1815 te Delft. Wilhelmus woont op het moment van huwen in Rijswijk en is koetsier. Na de dood van Maria trouwt Wilhelmus Kroon op 46-jarige leeftijd met Dorothea Jansen (geboren omstreeks 1796 te Vrijenban en dochter van Adrianus Jansen en Maria van der Knuyst) op 14 november 1832 te Delft.

6. Margarita

Familienaam	Voornamen	Betr.	Doop/Geboorte	Locatie	Overlijden	Locatie
Berger	Albertus	hfd	1 april 1790	Delft
Dukker	Margarita	vr.	23 maart 1791	Delft	25 december 1884	Delft
Berger			16 mei 1816	Delft	16 mei 1816	Delft

Margarita trouwt met Albertus Berger (zoon van George Berger en Maria Lutkers, werkster) op 1 februari 1815 te Delft. Beiden zijn rooms-katholiek. Albertus Berger is aardappelen verkoper. Mei 1816 baart Margarita een doodgeboren kind.
Rond 1840 is Albertus gestorven of wel vertrokken. Margaretha heeft dan de handel van haar man overgenomen.
Behalve de wat ‘betere’ zaken kwamen eenvoudige buurtwinkels voor die vooral dagelijkse levensmiddelen verkochten. Nogal wat winkeltjes werden gedreven door vrouwen uit de arbeidersklasse, als aanvulling op het loon van hun man, of door weduwen.
(“De stad Delft”, Stedelijk Museum Het Prinsenhof, 1992)
Rond 1880 wordt zij enige tijd in het rooms-katholieke gesticht van de Zusters van Liefdadigheid verpleegd.

7. Catharina:

Familienaam	Voornamen	Betr.	Doop	Locatie	Overlijden	Locatie
Spaan	Pieter	hfd	omstreeks 1793	Loenen	18 september 1839	Delft
Dukker	Catharina	vr.	11 juni 1794	Delft	3 oktober 1873	Delft
Koelewijn	Cornelis	2e mn	omstreeks 1803	Rijswijk	13 februari 1858	Delft

Catharina huwt met Pieter Spaan (zoon van Jan Spaan en Neeltje Borra) op 28 oktober 1818 te Delft. Pieter is schippersknecht. Catharina en Pieter Spaan wonen enige tijd in ’s Gravenhage, wijk O, nummer 48 [26]. Pieter Spaan sterft op 45-jarige leeftijd, Catharina als weduwe achterlatend. Catharina hertrouwt op 47-jarige leeftijd met de 38-jarige Cornelis Koelewijn (zoon van Maarten Koelewyn en Catrina Timmer) op 11 mei 1842 te Delft. Cornelis is koopman / tapper.

8. Anna Maria: Op 17 maart 1800 wordt ‘een baarkind [27] van Matthijs Dukkers’ te Delft (Oude Kerk) begraven.

Voetnoten
[1] Wordt ook wel als Wilken, Willekers of Wilke geschreven.
[2] Volgens akte van indemniteit van Naaldwijk: Schwagdorf
[3] Getuige: Maria Houtkamp.
[4] Getuige: Gerardus Dukker.
[5] Getuigen: Bernardus Dukker en Anna Willeke.
[6] Getuigen: Cornelius Rut en Maria van Hees.
[7] Getuige: Maria van Hees.
[8] Getuige: Margarita Hesserbroeck.
[9] Getuigen: Joannes Hessenbroeck en Maria Hessenbroeck.
[10] Getuigen: Adrianus van Veldhoven en Maria van Eersel.
[11] Conform de akte van ondertrouw en akte van indemniteit van 17 oktober 1778.
Het is onduidelijk waarom Matthias alvorens in Delft te gaan trouwen en wonen, eerst naar Rijswijk vertrekt. Mogelijk dat Matthias en Catharina, uit statusoverwegingen voornemens waren in Rijswijk te huwen, maar hier uiteindelijk geen toestemming voor kregen.
Het verschijnsel van de zogenaamde ‘buitentrouw’ betreft echtparen die – uit statusoverwegingen – zich in een buitendorp (een dorp buiten de woonplaats) in het echt laten verbinden.
[“Algemene Geschiedenis der Nederlanden”, 1970]
[12] Conform de akte van indemniteit van Naaldwijk van 17 oktober 1778
[13] Conform de gaardersbescheiden van Rijswijk van 16 oktober 1778.
[14] Daar er in die tijd geen andere personen waren met de naam Matthias Dukker en het huwelijk eveneens te Naaldwijk werd afgekondigd (waar Matthias tot voor kort had gewoond), is er geen twijfel dat het hier gaat om een huwelijk met Matthias Dukker, de zoon van Barend Dukker en Marij Houtkamp. De aanwezigheid van Maria Houtkamp, de moeder van Matthias, bij de doop en het vernoemen van het eerste kind naar zijn grootmoeder stemmen hiermee overeen.
[15] Ondertrouw vindt plaats op 17 oktober 1778 te Delft. Matthijs: jongeman; Catharina: jonge dochter.
[16] Conform de akte van indemniteit van Naaldwijk van 17 oktober 1778 (en de akte van admissie van Delft van 26 juli 1779) vertrekt Matthijs Barendsz. Ducker naar Rijswijk en vervolgens naar Delft.
[17] Volgens de verpondingadministratie van Delft van 1795.
[18] Volgens het stemregister van Delft van 1803.
[19] Alle kinderen worden te Delft in Parochie St. Joseph gedoopt.
[20] Daar er in 1804 geen andere volwassenen waren met de naam Matthijs Dukker, kan het niet anders dan dat het hier gaat om het overlijden van de echtgenoot van Catharina Margaretha Willeke.
[21] Volgens de huwelijksakte van Gerardus Dukker en Maria Sigon
[22] Volgens de huwelijksakte van Albertus Berger en Margarita Dukker
[23] Daar de eerst volgende dochter eveneens Maria wordt genoemd en er verder geen andere kinderen waren waarop dit betrekking kan hebben, kan er van uit worden gegaan dat het hier gaat om Maria, het eerste kind van Matthias Dukker en Catharina Willeke.
[24] Ondertrouw vindt plaats op 14 april 1810 te Delft. Bernardus: jongeman; Johanna: jonge dochter
[25] Volgens www.wimhoes.nl zou, zo blijkt uit de Memorie van Successie d.d. 20 maart 1830 (kantoor Gouda) Adrianus Gerardus Hoes met zijn overlijden op 20 september 1829 aan zijn nicht Johanna Hoes een flinke som geld (rond de ƒ 5000,-) hebben nagelaten. Daar Johanna enkele maanden eerder was overleden wordt er van uit gegaan dat het geld uiteindelijk over de overige erfgenamen is verdeeld en dat Bernardus hier niet van heeft geprofiteerd..
[26] Volkstelling 1830 ’s Gravenhage.
[27] Aangezien van alle andere kinderen, op Anna Maria en Cornelius na, bekend is wanneer zij zijn overleden en van Cornelius bekend is dat hij pas na 1826 is overleden, kan het niet anders dat het hier gaat om het overlijden van Anna Maria.